Wat een ergotherapeut doet, is niet voor iedereen even bekend. Maar voor Sascha en Marleen is dit vak het mooiste wat er is. “En veelzijdig”, vertelt Marleen. “De ene keer krijg je een vraag binnen over zelfstandig aankleden en een andere keer krijg je dezelfde vraag, maar is het advies weer heel anders. Elke situatie is uniek.” Sascha voegt toe dat je als ergotherapeut vooral naar handelingsproblemen van personen kijkt, en niet zozeer naar de diagnose of ziekte. “Zo is en blijft ergotherapie een belangrijk vakgebied van de ouderenzorg.” De hoogste tijd dus om meer aandacht te bieden aan dit specialisme.
Veel mensen denken dat ergotherapeuten voornamelijk bezig zijn met zithouding. “Maar het is zoveel meer dan dat”, kaart Sascha aan. ”Vooral de zelfstandigheid van mensen in het dagelijks leven staat centraal. Hierdoor zijn de binnenkomende vragen erg afwisselend. ”Ergotherapeuten houden zich bezig met gedrag, sensorische integratie, belasting en belastbaarheid en begeleiding. En hoe dit kan worden toegepast voor verschillende mensen, met verschillende zorgvragen en situaties. Zo zien wij deze tijd bijvoorbeeld ook veel covid cliënten. Zij ervaren vooral problemen op het gebied van belasting en belastbaaheid. Collega Marleen stemt toe: “Het gaat in de breedte om zelfstandigheid, veiligheid en comfortabel zijn, in en om het huis.”
Marleen en Sascha werken zowel in de eerste lijn als intramuraal. In de eerste lijn hebben ze te maken met ouderen en jongvolwassenen die langer thuis moeten of willen blijven wonen. Marleen: “Door ouderdom, ziekte of een ongeval kunnen dingen die je normaal gewend bent te doen opeens lastiger worden. Wij helpen dan door aanpassingen, hulpmiddelen, trainingen of oefeningen functioneel in te zetten, om de cliënt te leren die dingen (weer) zelfstandig te kunnen doen. Bijvoorbeeld het uitoefenen van een hobby met een verminderde handfunctie.” In de wijk zorgen ergotherapeuten er ook voor dat de woning veilig blijft met betrekking tot de bewegingsmogelijkheden van de bewoner. Voor valpreventie letten we onder andere op losse vloerkleedjes, snoeren, drempels”, aldus Marleen.
Intramuraal werken de ergotherapeuten met PG-, NAH- en somatische bewoners. Sascha: “Bij de PG-doelgroep gaat het dan vooral om comfort bieden. Zit, of ligt iemand bijvoorbeeld wel goed of lekker? Maar ook hier zit je op het vlak van preventie: hoe zorg je ervoor dat bijvoorbeeld een doorligwond niet erger wordt.” Zelfstandig dingen aanleren ligt bij bewoners met dementie wat moeilijker. Dit geldt soms ook voor de zorgvraag. Gelukkig staat intramuraal de multidisciplinaire samenwerking centraal. “Samen met de zorg, arts, fysiotherapeut, logopedist, diëtist en welzijn letten we op de bewoner en beslissen samen wat de specifieke bewoner nodig heeft”, vertelt Sascha.
Marleen vertelt over een bewoner met dementie die ernstige gedragsproblemen had: “We hadden van alles geprobeerd, maar dit had helaas geen effect. Toen vertelde haar familie dat mevrouw vroeger graag zorgde voor familie, vrienden en dieren. In de KSW zijn er verschillende robotica-dieren aanwezig, dus bij gedragsvisite besloten we een zorgmomentje voor mevrouw te creëren met een robotkat. Dat hielp zo goed. Ze aaide en praatte met de kat. Deed ‘m zelf in de was. En de gedragsproblemen? Die namen af. Dan denk je toch: wat kan het dit beroep heel mooi zijn. Daar werk je als ergotherapeut dan ook aan mee.”
Sascha: ”En de bewoners, cliënten en familie zijn dan blij dat je ze hebt geholpen. Vooral als ze er zelf niet uitkomen en jij ze dan toch verder hebt kunnen helpen. Laatst had een cliënt een mooie bos bloemen gekocht die ik mocht meenemen. Het boeket staat nu te pronken in onze huiskamer. Die waardering is fijn.”
Door de dubbele vergrijzing komen er steeds meer ouderen die langer thuis moeten blijven wonen voordat ze naar verpleeghuis kunnen. “In de thuiszorg wordt de zorg daarom zwaarder, maar ook in het verpleeghuis. Als ze uiteindelijk naar het verpleeghuis kunnen, komen ze ‘complexer’ binnen. Dan moet de zorg bij binnenkomst meteen meer hulp bieden. Dit kan fysiek best zwaar zijn. Denk bijvoorbeeld aan het draaien en transfereren van mensen. Het is goed dat daar innovaties voor komen zoals een tillift met duwondersteuning of systemen om mensen in bed te draaien. Ook dat is een stukje ergotherapie waarover wij graag meedenken,” aldus Marleen.
Sascha van Zevenhuijzen is sinds februari 2015 afgestudeerd als ergotherapeut en werkt na een aantal maanden vrijwilligerswerk in Israël, op haar 'vaste plek' de Plantage in Brielle. Marleen van der Wijden is inmiddels twee jaar werkzaam als ergotherapeut, waarvan 1,5 jaar bij Careyn. Hier is zij één dag per week werkzaam op de Zuid-Hollandse Eilanden en de rest in het district DWO-NWN.